In 2019 ging het in het Amerikaanse tijdschrift n+1 gepubliceerde korte verhaal 'The Feminist' van Tony Tulathimutte (41) viraal. Nu publiceert de Amerikaanse schrijver een complete verhalenbundel, vlijmscherp en vaak oergeestig, over verschillende vormen van afwijzing.

Dat sterke openingsverhaal gaat over een intens woke jongen - zo eentje die zijn datingapp-profiel begint met 'Hij/hem/zijn (of de voornaamwoorden waarbij jij je het prettigst voelt). Wederzijdse instemming is mijn kernwaarde. Groot fan van abortus.' En die daarvoor nooit wordt beloond met liefde of seks.

Maagdelijkheid

Wat heet: 'Als een lijkzak sleept hij zijn maagdelijkheid mee tot halverwege de twintig.' Wanneer hij ook daarna steevast wordt 'gefriendzoned', eindigt hij als gefrustreerd foeterende moderator van een (incel)forum, die het binnen één zin heeft over zijn 'onbaatzuchtige, principiële feminisme' en over 'onbetrouwbare, verraderlijke, giechelende stinkgleuven'.

Seks en de vele klippen en krochten van het onlinebestaan zijn terugkerende thema's in de zes overige verhalen. In 'Pic' raakt ene Alison volledig geobsedeerd door een goede vriend die het na een spontane onenightstand bij die ene keer wil houden. Een obsessie die zich, naast in de aanschaf van de agressieve raaf Pootie, onder meer uit in stalkgedrag op social media en steeds getroebleerdere tirades in een vriendinnengroepsapp.

In 'Ahegao, of de treurzang der seksuele verdrukking' worstelt de nerdy hoofdpersoon Kant, net als de auteur Thais-Amerikaans, niet alleen met zijn pestverleden en homoseksualiteit, maar vooral met de hyperspecifieke, sadistische seksfantasieën als gevolg van een dieet van games en pornosites.

Misselijkmakend

Waarschuwinkje: een tot in het kleinste detail uitgewerkt script van één fantasie, die hij tegen betaling door een OnlyFans-acteur wil laten uitvoeren, is even hilarisch over the top als licht misselijkmakend.

Gelukkig is het niet louter seksuele afwijzing dat de klok slaat. Zo verzet Kants non-binaire zusje Bee zich in 'Hoofdpersonage' door middel van online 'identiteitsterrorisme' hevig tegen elk hokje waar je maar in gestopt kunt worden. En ook rassen- en klassenkwesties worden met een sardonische glimlach getackeld.

Minder geslaagd is het afsluitende 'Re: Afwijzing', waarin een fictieve uitgever per mail de hele verhalenbundel kraakt, wat riekt naar zelffeliciterende spielerei. Jammer, maar laat dat zeker geen reden zijn om een enorm talent als Tony Tulathimutte zomaar af te wijzen.

“Deze tragedie had niet hoeven plaats te vinden.” Toen de 22-jarige Elliot Rodger in 2014 deze zin opschreef in de inleiding van zijn ' manifest', had de tragedie ook nog niet plaatsgevonden. Het moest toen allemaal nog gebeuren - hij zou zijn huisgenoten in Isla Vista, Californië, aanvallen met een mes, schoten lossen op vrouwen bij een studentenclub, schoten lossen in een supermarkt, met zijn auto op mensen inrijden en daarna zichzelf door het hoofd schieten. Hij nam wraak op een samenleving die tekortgeschoten was: hij had nooit een vriendinnetje gehad.

In de Amerikaanse kranten verschenen interviews met ouders van slachtoffers en stukken over de gewelddadige, radicale vrouwenhater die Rodger was geweest. Maar op het internet werd hij op het schild gehesen. Hij werd een martelaar voor de mannenzaak. Hij sprak zich eindelijk uit over de échte ongelijkheid in de samenleving, die tussen mensen die seks hebben en mensen die er niet aan kunnen komen.

Ik was zestien en bevond me bijna fulltime op het internet. Ik raakte geobsedeerd door de online gemeenschap waar Elliot zich in bevond, leerde het jargon van zijn vrouwenhaat kennen, keek alle filmpjes die hij op het internet zette - hij filmde zichzelf graag in zijn auto, een slanke, half-Aziatische jongen met volle meisjesachtige lippen, een dure zonnebril als schild. Als hij die afdeed verscheen er een jong, kwetsbaar gezicht met een ingestudeerde grijns erop. Geen moordenaarsuiterlijk. Ik las zijn manifest steeds opnieuw en belandde tussen de andere jonge meisjes op het internet die net zoals ik verslaafd waren aan elk detail van zijn leven, zijn misdaad en zijn dood.

Waarom trok hij niet alleen zijn soortgenoten aan, maar ook de meisjes die hij het liefst - aldus zijn manifest 'My twisted world' - had willen opsluiten in kerkers om kinderen te baren voor een perfecte, vrouwloze mannenmaatschappij? Ik heb het echt over jonge meisjes die virtuele plakboeken bijhielden over hem, foto's van hem met hartjes bekladden, fictieverhalen schreven over een ontmoeting met hem.

In zijn ratelende monoloog beschrijft Elliot vaak dezelfde fantasie: over een universiteitscampus lopen met een meisje (”Ik zag haar doorlopend voor mijn geestesoog; haar lange blonde haren, haar prachtige gezicht, haar sensuele lichaam …”), om dan tot de conclusie te komen dat de wereld die hem dat niet gunt verwoest moet worden. “Al mijn hatelijke idealen, mijn hele blik op de wereld, mijn hele filosofie waren dáárvan het resultaat.” “De macht die mooie vrouwen hebben is ongelooflijk”, schrijft El­liot. “Alleen al dat had de Dag van Vergelding kunnen voorkomen, als ook maar één meisje mij één kans had gegeven.”

De macht van meisjes

Meisjes van zestien zijn niet bepaald een bevolkingsgroep met 'macht' te noemen, als we het hebben over economische of politieke macht. Het voelde goed om dat als tiener te lezen, om als machtig omschreven te worden - in het wereldbeeld van de incels worden politiek en economie zelfs volledig gestuurd door de seksuele macht van jonge vrouwen. Wat in feite een kwetsbaarheid is, om een minderjarig meisje te zijn in een wereld waarin mannen hun seksuele behoeftes met geweld bevredigen, werd plotseling getransformeerd tot een kracht.

“Als ook maar één meisje …” Dat idee liet me niet los. Als Elliot zich al een godheid voelde doordat hij mensen kon 'verwoesten', hoe machtig was de vrouw dan wel niet die het allemaal had kunnen voorkomen, die met één kus al die levens had kunnen redden?

Ik, en ongetwijfeld de andere meisjes in deze muffe kelder van het internet, zat zelf diep in de tienerangst om altijd maagd te blijven (ik ben afstotelijk, ik heb schubben onder m'n kleren, niemand zal ooit … terwijl alle andere mensen wel …). De incels boden een ander wereldbeeld, dat van het meisje als despoot met eugenetische ambities, die met haar partnerkeus de ene bloedlijn voort kon zetten en de andere beëindigen.

Dat verklaart op zijn minst een deel van de aantrekkingskracht van Rodger. Het meisje dat een monster in bedwang houdt. De leeuwentemmer met het hoofd in die gapende bek, het prikkelende idee dat de macht van de temmer een illusie is die in een fractie van een seconde doorbroken kan worden.

Hap.

In de onlangs verschenen verhalenbundel Afwijzing verkent de Amerikaanse schrijver Tony Tulathimutte de psychologie van de afgewezene. In het verhaal 'De feminist' blaast hij het dilemma van de hedendaagse man op tot een karikatuur: een man die alles, álles goed doet, braaf iedereen om z'n pronouns vraagt, zich nooit aan vrouwen opdringt, met een 'Lees meer vrouwen'-tasje loopt. Maar de liefste, wokeste man mogelijk kan geen enkele vrouw zover krijgen om met hem naar bed te gaan. “Als een lijkzak sleept hij zijn maagdelijkheid mee tot halverwege de twintig.”

Tulathimutte maakt van de incel niet de engerd die Rodger was. Dit is geen jongen die vrouwen in kerkers wil opsluiten, maar een jongeman die zich ervan bewust is dat “afwijzing, eenzaamheid en seksuele frustratie niets voorstellen vergeleken met institutionele, eeuwenlange onderdrukking”. De feminist presenteert de enige alternatieve route voor de incel: lijdzaam zijn lot ondergaan, en dat is keihard werken. Alle verantwoordelijkheid ligt bij degene die is afgewezen: “voor de zoveelste keer moet híj degene zijn die accepteert, vergeeft, tolereert, doet alsof hij niet gekwetst is, doet alsof hij niet meer hoopt”.

Een beetje liefde

Waar je van Elliot nog kon beweren dat zijn extremistische gedachtegoed aan hem af te lezen was, waardoor vrouwen hem uit de weg gingen, blijft Tulathimuttes feminist eenzaam door een speling van het lot. Ja, en dan grijp je natuurlijk uiteindelijk toch naar de wapens. Aan het einde van het verhaal richt hij een pistool op een restaurant vol gelukkige mensen die wél iemand hebben om mee te dineren.

Vlak voordat hij begint te schieten houdt hij galant de deur open voor een mooie jonge vrouw, die hem bedankt, maar ook deze “kleine genoegdoening” kan hem niet weerhouden van zijn daad. Hier is ze weer, die vreemde machtsverhouding die mij zo in zijn greep hield als tiener. Hij heeft alle macht: een pistool in zijn jaszak. Maar ergens heeft zij nog méér macht - had het pistool zijn jaszak ooit verlaten als ze hem had aangesproken? Als ze hem had verteld dat hij er mocht wezen? Als ze met hem was gaan eten, hem had gekust?

Ik had die gedachte ook bij het zien van Adolescence , de Netflix-serie over een tienerjongen die in een daad van seksistisch geweld een meisje vermoordt. Er zit een vreselijk pijnlijk moment in die serie, waarin het jongetje door een vrouwelijke psycholoog beoordeeld wordt. Hij breekt wanneer het tot hem doordringt dat ze daar alleen maar is om een bekentenis aan hem te ontlokken. Hij smeekt haar om een beetje liefde, een beetje menselijkheid door te vragen: “Mag je mij wel? Mag je mij niet eens een klein beetje?”

Het ging door me heen: nu moet ze zeggen dat ze hem mag. Misschien heft ze daarmee de afwijzing op die hij tot nu toe heeft gevoeld, doorbreekt ze daarmee zijn negatieve zelfbeeld en het geweld dat eraan ontspruit. Misschien kan ze hem repareren.

Dit was ook op de Elliot Rodger-fora het hardnekkige idee: als er ook maar één iemand bereid was geweest, één blonde vrouw, om hem een klein beetje liefde te geven, dan had het allemaal niet zo hoeven aflopen. Met een enkele kus was dan de moorddadige vrouwenhatende kikker in een prins veranderd.

Het is een verleidelijke maar gevaarlijke gedachte. Jamie uit Adolescence vermoordde zijn slachtoffer niet omdat ze hem afwees, maar omdat hij geleerd had, bewust (van vrouwonvriendelijke influencers) en onbewust (van onze patriarchale maatschappij) dat hij het recht heeft op vrouwen, en het recht heeft om geweld te plegen als hij ze niet krijgen kan. Seks met dat meisje, of het kleine beetje liefde van de vrouwelijke psycholoog, had dit nooit kunnen repareren.

Het idee dat vrouwen zichzelf een klein beetje moeten opofferen om groter leed te voorkomen komt rechtstreeks uit het incelgedachtegoed. Heeft dat zich dan toch op een cruciaal moment in mijn ontwikkeling in mijn hoofd genesteld? Ik ban het uit. Vrouwen zijn mannen niets verschuldigd.

Rest de vraag hoe wij, de samenleving, ons dán moeten verhouden tot de afgewezenen, die er nou eenmaal altijd zullen zijn. En hoe de afgewezenen zich moeten verhouden tot de samenleving. Zelfs in een perfect gelijkwaardige samenleving zullen er mensen zijn die om wat voor reden dan ook tegen hun wil alleen eindigen.

Buitensluiting, afwijzing en eenzaamheid - zijn ze simpelweg oneerlijk verdeeld, zoals een loterij niet eerlijk is? Rodger ontwikkelde in de aanloop naar zijn Dag van Vergelding een obsessie met rijk worden door te denken dat hij de loterij kon winnen. Hij kocht boeken over manifesteren en klom op het moment van de trekking op het dak om signalen naar het universum te sturen. Elke keer dat hij niet won, raakte hij dieper overtuigd van het onrecht dat hem specifiek was aangedaan, terwijl er tegelijk met hem duizenden mensen die loterij verloren. Het is een onredelijke reactie op het verliezen van een loterij; wie meedoet weet dat de kans op winnen heel klein is. Niemand heeft recht op een winnend lot. Niemand heeft het recht op seks.

Pistolen of nihilisme

In haar essay Het recht op seks zet Amia Srinivasan, feministisch filosoof en hoogleraar sociale en politieke theorie aan de universiteit van Oxford, uiteen waarom seksuele uitsluiting helemaal geen kwestie van pech of geluk is - of je een handicap hebt, welke huidskleur je hebt, welk lichaamsgewicht je hebt, of je trans bent of niet, het telt allemaal mee. Aziatische mannen bijvoorbeeld, delven in het Westen vaak het onderspit. Dit soort maatschappelijke schoonheidsidealen werkt door in de persoonlijke seksuele ervaring, waardoor het gevoel van afwijzing niet alleen van buitenaf, maar ook van binnenuit slachtoffers kan maken.

Ook in Tulathimuttes bundel speelt dat een rol. In het verhaal 'Ahegao of de treurzang der seksuele onderdrukking' kan de Thais-Amerikaanse man Kant alleen opgewonden raken van seks als de ander van hem walgt; hij moet zich kunnen opdringen aan iemand die hem vies en eng vindt. Zijn aangeboren staat van afgewezenheid heeft bijna niets meer te maken met letterlijke afwijzing; zelfs wanneer een lieve man een relatie met hem wil, kan hij zich niet overgeven aan gelijkwaardige seks. Kant is inherent walgelijk, dat moet hij bevestigd zien in de ander. Lieve woordjes doen hem op erotisch vlak helemaal niets. Hij zoekt verlossing in steeds gewelddadigere pornografische fantasieën, waarin hijzelf een lul heeft van 99999999 kilo, waar hij een andere man aan spiest.

Ik heb tot nu toe alleen maar mannelijke afgewezenen genoemd. Tulathimutte onthoudt zich van absolute uitspraken over wie precies de afgewezenen zijn in de samenleving. In het verhaal 'Pics' is het een vrouw, Alison, die op de vrouwenmanier (ik ben iets zwart-witter daarin dan Tulathimutte) afgewezen wordt. Ze kan wel seks krijgen, maar geen liefde. “Liefde is geen prestatie, maar het ontbreken ervan voelt soms toch als een mislukking.” Ze gaat naar bed met een goede vriend en komt er daarna achter dat hij haar niet echt wil, alleen maar voor die ene keer. Op een paar dronken beledigingen aan het adres van zijn nieuwe vriendin na, richt haar agressie zich niet op de samenleving, maar gaat ze zichzelf pijnigen. Ze verzinkt in een depressie, blowt tot ze niet meer kan nadenken. Ze haalt als gezelschapsdier een raaf in huis, die haar vinger tot op het bot openbijt. Voor Alison is er geen catharsis, geen grote geweldsuitspatting. In de slotscène ligt ze in bed en accepteert ze dat “niets zijn en niets voelen” de enige manier is om het leven draaglijk te maken.

Pistolen of nihilisme, het lijken de enige twee mogelijke antwoorden op die diepe staat van afgewezenheid. Mannen die schieten en vrouwen die verdwijnen. Is het zo simpel? Ik was op zoek naar een alternatieve oplossing, maar ik kan er geen vinden.

Wat complex en interessant is aan Tulathimuttes bundel, is dat deze geboren is uit de vreemde, obsessieve taal van het internet. Op het internet kan elke neurose van een eenling door talloze andere anoniemelingen tot wasdom worden gebracht. De feministische man met het pistool zit op een steunforum voor mensen met smalle schouders en raakt er daardoor alleen maar méér van overtuigd dat smalle schouders een handicap zijn. Alison met de raaf voedt haar gekte door te kijken naar de Instagram-pagina's van mooiere vrouwen. Kant kan gezonde seks de rug toekeren, omdat het internet hem een bodemloze put aan vernederingsporno biedt.

Jamie uit Adolescence stookt zijn vrouwenhaat op door naaktfoto's van klasgenootjes te verspreiden. Elliot Rodger was een eenzame, misschien zelfs ongevaarlijke zonderling, die pas de kracht vond om om zich heen te gaan schieten toen gelijkgestemden op het internet hem vertelden dat hij inderdaad altijd maagd zou blijven. Ik las als tiener dat hij vrouwen “wrede, arrogante heksen” vond, “beestachtige imbecielen” die de wereld naar de verdoemenis hielpen, en ik dacht: I can fix him .

Geef ik de schuld aan het internet, ja, nee, ja toch wel, nee. Het internet is de te makkelijk aan te wijzen schuldige. En probeer het nog maar eens weg te denken. Het is alsof je zegt dat er minder drugscriminaliteit zou zijn als de auto nooit was uitgevonden. Maar ooit was het internet nog niet onwegdenkbaar , zelfs voor iemand die opgroeide met het internet. Ik kon me toen in 2014 nog een alternatieve, net iets eerder geboren Elliot voorstellen die analoog, in een kroeg of zo, op zoek zou moeten gaan naar een gelijkgestemde jongen die óók vrouwen in kerkers wilde opsluiten. Zou hij op zijn zoektocht gewone, lelijke, onhandige mensen zijn tegengekomen, die soms blauwtjes liepen en soms niet, mensen die niet woedend waren? Zou hij er zo veel tegenkomen dat hij zou beseffen dat hij een van hen was, een van ons? Niet een afgewezene, maar gewoon iemand die soms, net als iedereen, afgewezen wordt.

 

Leest u deze recensie nog ouderwets op papier? Of online, met een half oog op de socials, een nieuwssite naar keuze en de whatsappjes die binnenkomen? Met andere woorden: behoort u nog tot de homo sapiens of bent u ondertussen al geëvolueerd tot zijn opvolger, de homo digitalis?

In 'Afwijzing', de prikkelende verhalenbundel van relatieve nieuwkomer Tony Tulathimutte, treedt die homo digitalis voluit voor het voetlicht. Kleine disclaimer: fraaie beelden levert dat zelden op, maar dat kun je van 99,9% van het internet, de almachtige schepper van de homo digitalis, natuurlijk ook zeggen. Dat ongelofelijke wonder dat het internet heet, communicatief powerhouse, onuitputtelijke bron van informatie en lollige kattenfilmpjes. Tegelijk het grootste onheil dat onze soort kon overkomen sinds de atoombom, een pervers, uit de hand gelopen experiment dat onze zwakke plekken tot in het kleinste detail blootlegt.

In zeven vlammende kortverhalen onderwerpt Tulathimutte die 'platte pixelhel' aan een meedogenloos onderzoek. Daarbij daalt hij als een echte Dante steeds verder af, van de relatieve kwaadaardigheid van sociale media als Facebook en X tot de diepste digitale hellekrochten - de terreur van de cancelcultuur, de internetfora vol complottheorieën, de wildgroei aan extreme porno.

ACTUELE TOEKOMSTMUZIEK

Aan ambitie ontbreekt het Tulathimutte dus zeker niet, aan het nodige talent gelukkig ook niet. Zowel qua vorm als qua ideeëngoed barst zijn bundel van de gedurfde, originele vondsten. In zeven verhalen, wetenschappelijke casestudy's bijna, voert hij een bont legertje aan losers op die zich staande proberen te houden in het moderne, digitale leven, maar daar meestal spectaculair in falen.

Zo is er de zelfverklaarde feminist, een jonge kerel die rondloopt met een totebag met het opschrift 'Read more women', maar die ondertussen almaar verbitterder raakt door de gestage stroom aan amoureuze afwijzingen. Of de verlegen homoseksueel die zich schaamt voor zijn sadistische voorkeuren in de slaapkamer, een schaamte die elke kans op een intieme relatie bij voorbaat de kop indrukt. En dan is er nog de jonge, onzekere vrouw, zo wanhopig op zoek naar bevestiging dat ze na een mislukte onenightstand totaal geobsedeerd raakt door haar bedpartner.

Stuk voor stuk snijden ze zich aan de scherpe randen van de eenzaamheid die ze voelen na hun afwijzing en wenden ze zich vervolgens tot het internet, met rampzalige gevolgen. De zelfverklaarde feminist, moe van zijn 'maagdelijkheid als een lijkzak mee te slepen', vindt zijn heil uiteindelijk in een extremistisch, misogyn internetforum. De sadist in de kast betaalt zich blauw aan op maat gemaakte pornovideo's. De jonge vrouw vergaapt zich op sociale media aan de nieuwe relatie van haar ex, tot haar pijn en zelfverachting overgaan in complete verdoving.

Tien jaar geleden zou je de uitzinnige worstcasescenario's van Tulathimutte misschien nog hebben kunnen wegzetten als een dystopisch gedachte-experiment. Als rampzalige toekomstmuziek, maar wel nog altijd dat: tóékomstmuziek. Ondertussen zijn zulke extreme uitwassen van het digitale leven helaas dagelijkse kost geworden. 'Afwijzing' is één van de eerste boeken waarin die verregaande, nefaste impact van het world wide web op ons persoonlijk geluk zo slim in kaart wordt gebracht. Met name 'Hoofdpersonage', het langste verhaal uit de bundel, vormt een zinderende afrekening met de valkuilen van onze digitale obsessie.

In dat verhaal keert de jonge Bee zich af van het 'echte' leven en vlucht ze de onlinewereld in, waar ze 'geen speciaal persoon hoeft te zijn, maar lichaamloos, een entiteit die enkel uit taal bestond'. Daar ontdekt ze al snel de basisregel om te overleven en floreren: met grappen en slimme observaties win je likes, maar niets doet het online zo goed als gif, haat en pesterijen. Bee wordt een ware meester in het trollen (elke onlinediscussie in de meest toxische richting duwen), tot de symbiose met haar computer zo compleet is dat ze geen voet meer buitenzet.

Kant aarzelt. Hij staart naar de blote billen die over zijn schoot gedrapeerd liggen. De bleke huid, de haartjes, een verdwaalde pukkel. De man wacht. Kant vermant zichzelf en geeft de billen een paar klappen. De man zucht, maar kreunt niet. Moet hij harder slaan? Telkens op dezelfde plek of is het beter om af te wisselen? Hij wordt aangemaand: straf me maar, ik ben een stoute jongen geweest, een vies vuil mannetje dat berispt moet worden. Kant klopt erop los en kijkt rond in de schrale kamer. Zijn aandacht verslapt, samen met zijn erectie: dit is gewoon zielig. Wanneer hij de man per ongeluk op de ballen slaat, is de seksdate abrupt voorbij.

Later leert Kant in de sportschool Julian kennen. Julian is lief en geduldig, en maant Kant aan om zijn seksualiteit te verkennen. Kant weet precies wat hij wil: mannen vernederen, tot op het bot. Hij wil een seksslaaf die hij naar believen mag pijnigen. Het enige probleem: Kant schaamt zich voor zijn fantasie. En hij schaamt zich voor zijn schriele lichaam – hoe kan hij met dit kippige lijf een dom worden? Een eerste poging – zijn pik zo diep in Julians keel dat-ie bijna stikt – is een mislukking. Het is raar om je pijpende geliefde een ‘goor varken’ te noemen, en Julian neemt wijselijk de benen. Kant is weer verdoemd tot de krochten van het internet: kan die ene advertentie eindelijk soelaas brengen?

Een blauwtje lopen. Dat is het centrale thema in de verhalenbundel van de geroemde Amerikaanse schrijver Tony Tulathimutte. In elk verhaal krijgt het hoofdpersonage het seksuele deksel op de neus en Tulathimutte schept er plezier in om zijn protagonisten tot wanhoop te drijven. In het openingsverhaal De feminist volgt hij een jongen die zo hard zijn best doet om een feminist te zijn dat de meisjes hem niet meer zien staan. Ondanks zijn totebag – ‘Read Women!’ – belandt hij steevast in de friend zone . Pagina na pagina, jaar na jaar blijven de vrouwenbenen gesloten, tot hij gefrustreerd moet vaststellen dat hij een incel is geworden, een mannelijke eenzaat die zijn maagdelijkheid wijt aan onwillige vrouwen.

Tulathimutte kan rekenen op lof van onder meer Jonathan Franzen, wat enige verwachtingen schept. Die lost hij niet meteen in. Tulathimutte neemt ruimschoots de tijd om zijn personages te kwellen en heeft een broertje dood aan subtiliteit – elk verhaal schreeuwt: dit is een satire, heb je het door?

Pas aan het einde onthult Tulathimutte zijn compositorische talent. Hij spot met macho’s en complotdenkers, en zet zichzelf te kijk in het slotverhaal waarin zijn uitgever het manuscript van Afwijzing afwijst. Lekker postmodern, en lekker doortrapt: door zijn eigen verhalen kapot te analyseren is hij de critici te vlug af. Sluw, ware het niet dat ook dat verhaal langdradig overkomt. Of was dat net de bedoeling, Tony?

Een eigentijdse verhalenbundel met meditaties op het thema afwijzing. In zeven onderling verbonden tragikomische verhalen verkent het werk de invloed en betekenis van afwijzing. De verhalen bespreken verschillende personages die ieder op hun eigen wijze worstelen met relaties, seks en identiteit, waarbij het internet een centrale rol speelt in hun levens. Elk verhaal onderzoekt de onderschatte schaamte die aan afwijzing kleeft, en wat het betekent om afgewezen te worden door geliefden, vrienden, de maatschappij of jezelf. Het boek tracht hiermee de kloof tussen zelfperceptie en de waarneming door anderen bloot te leggen. Met ironie en op onderkoelde toon geschreven. Dit boek bevat expliciete seksscènes. Tony Tulathimutte (Springfield, 1983) is een Amerikaanse schrijver. Hij schreef eerder de Engelstalige roman ‘Private Citizens’, en publiceerde stukken in The Paris Review, The New York Times en The New Yorker.

Afwijzing is op het eerste gezicht geen interessant uitgangspunt voor een roman, schreef de Amerikaanse auteur Tony Tulathimutte onlangs in het literaire tijdschrift The Paris Review. In een romantisch plot zit spanning: krijgen ze elkaar wel of niet? Het afwijzingsplot maakt met al die suspense korte metten. Ze krijgen elkaar niet. Punt. Einde.

Maar afwijzing is voor literatuur júíst een vruchtbare voedingsbodem, vervolgt de schrijver. Een koude, harde 'nee dankje' stimuleert de fantasie van mensen: ze gaan bijvoorbeeld uitvluchten bedenken om zich maar niet afgekeurd te voelen. Het ligt niet aan mij, maar aan jou, houden ze zichzelf voor. Door de ander de schuld te geven, buigen ze de afwijzing slim om: ze zijn niet langer de afgewezene, maar de afwijzer.

Tulathimuttes nieuwe verhalenbundel Afwijzing gaat over mensen die volledig de weg kwijtraken nadat ze 'nee' te horen hebben gekregen. Het zijn de stakkers, de sukkels, de losers, waarin hij geïnteresseerd is. Ze krijgen nooit wat ze willen.

In het openingsverhaal De feminist zet een man alles op alles om een voorvechter van vrouwenrechten te zijn. Maar het feit dat vrouwen hem daarom nog niet aantrekkelijk vinden als romantische partner, begint steeds erger te steken. Tot het punt dat hij radicaliseert. 'Ik ben er altijd, áltijd geweest voor vrouwen. Wanneer zijn ze er ooit voor ons geweest?' Hij vindt soelaas op een forum voor 'mannen met smalle schouders', oftewel incels, mannen die zich verenigen om het feit dat vrouwen hen geen seks 'gunnen'.

Alledaagse eenzaamheid

De feminist veroverde na publicatie in een literair tijdschrift het internet, en leverde Tulathimutte de reputatie op van literaire internetfluisteraar − eindelijk iemand die de online wereld, en vooral al haar duistere kanten begreep en wist te vatten in verhalen. En dat is ook wel zo.

Maar wat Tulathimutte vooral zo goed begrijpt aan het internet, is dat de deprimerende kanten ervan niet altijd spectaculair zijn. Het gaat niet alleen om enge, obscure incel-fora, maar ook om alledaagse eenzaamheid.

Die spreekt uit de manier waarop mensen zich online profileren: beter, leuker, slimmer, sexyer. Ze nemen selfies voor op Instagram, schrijven ingewikkelde Tinderbio's. 'Ik ben meestal te vinden in boekhandels en bakkerijtjes als ik niet druk ben met het ontmantelen van het imperialistische androcentrische heteroseksuele patriarchaat!'

Natuurlijk resulteren dit soort pogingen niet in meer liefde en waardering. Of, zoals een personage in Afwijzing het verwoordt: 'De grote belofte van het internet was dat je kon zijn wie je wilde zijn. In feite maakt het je tot wat het internet wil, en achter elk masker schuilt een ander masker dat wordt aangezien voor een gezicht.'

Ondanks de titel gaat Afwijzing vooral over wraak. Afwijzing wordt wrok, wrok wordt wraaklust. De feminist eindigt in bruut, fysiek geweld. In het subtielere, desoriënterende Hoofdpersonage begint een jonge vrouw een imperium van online bots om ruzietjes mee te stichten. In Ahegao heeft een jongen uitgebreide seksfantasieën over wraak op de blonde, fitte mannen die geen seks met hem willen. Wraak is het eindstation waar alle personages onherroepelijk belanden.

Invoelbaar

Sommige schrijvers lijken het op je hart gemunt te hebben, Tulathimutte is het om je maag te doen: die moet omkeren, zich willen legen, hol aanvoelen. Een vaag gevoel van misselijkheid bleef me bij na het lezen van dit boek. Het avondeten van een van de personages bestaat uit een tortillawrap met mayo, plakjes kalkoen en mozzarella 'allemaal met dezelfde kleur als zijzelf en opgerold tot een hatelijke dildo'. Sperma valt uit een penis als 'uit een contactloze zeepdispenser'.

En oh ja, halverwege het boek komt de lezer terecht in een bladzijdenlang durende, steeds absurder wordende seksfantasie over, onder andere, 'spermatoza die zo lang en charismatisch zijn dat ze worden verkozen tot leiders van de G8-landen.'

Ik zou wel gek zijn om iemand dit cadeau te doen op een verjaardag, en toch raad ik het steeds aan iedereen aan. Hoe grotesk de personages ook worden, en hoezeer ze ook uit de bocht vliegen, hun woede blijft ergens invoelbaar. En dát maakt Afwijzing zo goed.

In het knoop-in-je-maag-veroorzakende verhaal Pics ontwikkelt een jonge vrouw genaamd Alison een obsessie voor een vriend met wie ze één keer seks heeft gehad. Als hij daarna niet meer wil, vervalt ze in een diepe depressie. Ze voelt zich niet alleen afgewezen door haar vriend, maar eigenlijk door alles en iedereen, en dat maakt deze afwijzing ook tot iets maatschappelijks.

'Ze is ziedend, omdat vrouwenpleziertjes worden gezien als immoreel en egoïstisch, dat chocolade zondig is, en vrouwenbladen rotzooi zijn, en chicklit eigenlijk niet mag, maar dat zogenaamd gezonde alternatieven als shoppen, yoga en huidverzorging vernederend zijn omdat ze consumentisme en ijdelheid proberen te verkopen als goed voor jezelf zorgen terwijl ze grotendeels net zo egoïstisch en immoreel zijn.'

Slimme schrijver

Niet alle verhalen in de bundel gaan over afgewezenen; in één van de laatste verhalen is het personage Bee zelf de afwijzer. Ze is klaar met de hokjes waarin haar progressieve medestudenten haar plaatsen. Ze voelt zich geen vrouw of man, maar ook niet non-binair. Haar Thais-Amerikaanse achtergrond zegt haar evenmin iets.

In dit verhaal voel je weer dat je in handen bent van een slimme schrijver; Bee schetst even in een paginaatje de integratieparadox voor Aziatische minderheden in de VS; je kunt assimileren, maar vroeg of laat wordt je toch weer gedwongen om de cultuur van je ouders te consumeren als bubbelthee of manga.Vervolgens stapt Thulatimutte moeiteloos over naar een lekker scherpe scène over identiteitspolitiek. Bee's medestudenten vinden het maar ingewikkeld dat ze zich geen gender- of migrantenidentiteit wil aanmeten. Daarentegen luisteren ze vol bewondering naar een studente wier familie vanuit Vietnam naar de VS is gevlucht. 'Knikkende hoofden. Sommigen zeiden Mmm na het woord vluchtelingengezin alsof ze iets heerlijks te eten hadden gekregen.'

Afwijzing verscheen in het Engels in 2024, vóór Donald Trump voor de tweede keer aantrad als Amerikaans president. 'Afwijzing' als concept, als emotie, voelt in 2025 alweer anders aan dan toen; ressentiment is een politieke motivatie.

Trump is een meester in het activeren van mensen die zich achtergesteld en afgewezen voelen door de progressieve machtsinstituten: politieke opponenten, advocatenkantoren, de media, universiteiten. Zijn greep naar de macht werd mede mogelijk gemaakt door de techreuzen en podcastbazen die zijn rechtse reaguurdersretoriek ruim baan gaven. En nu is zijn politieke programma: wraak.

Luisterboek

En terwijl twee jaar geleden de incel nog een marginaal internetverschijnsel leek, is het gedachtegoed van de onvrijwillig celibataire man nu veel meer mainstream. Het idee dat vrouwen mannen iets verschuldigd zijn, dat ze hen seks en intimiteit moeten gunnen, is geen concept meer voor op een obscuur Reddit-forum, maar voor youtubers met duizenden volgers. Je vraagt je daarom af hoe Afwijzing over een paar jaar leest: nog steeds als vervreemdende koortsdroom, of als akelig realistisch?

Dit boek moet overigens moeilijk te vertalen zijn geweest, met al dat internetjargon. Er staan wel wat vermijdbare misstapjes in. Zo zegt een studente in het origineel 'you're lucky', iets dat in het Nederlands 'je boft' wordt, een wat oubollige woordkeuze voor zo'n jong personage.

Voor wie dit vreselijke, maar ook vreselijk goede boek in het Engels tot zich wil nemen, daarom nog een tip: het luisterboek, te vinden op Spotify, is een geweldige performance door verschillende stemacteurs.